Bài thuyết trình Đề tài: Một số kinh nghiệm tổ chức hoạt động giáo dục âm nhạc cho trẻ (năm học 2019-2020)

Nội dung tài liệu: Bài thuyết trình Đề tài: Một số kinh nghiệm tổ chức hoạt động giáo dục âm nhạc cho trẻ (năm học 2019-2020)

1. BÀI THUYẾT TRÌNH Đề tài: “Một số kinh nghiệm tổ chức hoạt động giáo dục âm nhạc cho trẻ” Âm nhạc là nhu cầu cuộc sống, là món ăn tinh thần không thể thiếu được đối với đời sống con người. Âm nhạc là ngôn ngữ chung của nhân loại. Nếu cuộc sống mà thiếu âm nhạc thì chẳng khác gì thiếu ánh sáng mặt trời. Đặc biệt đối với trẻ mầm non thì những nốt nhạc trầm bổng, những giai điệu mượt mà vui tươi, trong trẻo của các tác phẩm âm nhạc như là dòng sữa ngọt ngào nuôi dưỡng cho tâm hồn trẻ thơ, qua đó giúp trẻ phát triển toàn diện nhân cách của mình. Trong chương trình giáo dục mầm non, môn giáo dục âm nhạc là một môn nghệ thuật hết sức gần gũi với trẻ, là hoạt động được trẻ yêu thích, là nguồn cảm hứng mạnh mẽ để trẻ cảm thụ nghệ thuật. Nó là một phương tiện hữu hiệu cho việc tổ chức các hoạt động giáo dục ở trường. Qua tình hình thực tế, có những thuận lợi như sau: Lớp học đã được trang bị đầy đủ các trang thiết bị dạy học: máy chiếu, ti vi, đàn oorgan, loa máy tính, đầu đĩa... Đây là một điều kiện thuận lợi để tổ chức các hoạt động giáo dục nói chung và bộ môn giáo dục âm nhạc nói riêng. Bên cạnh đó trẻ trong lớp có tháng sinh tương đối đồng đều. Vì thế thuận lợi cho việc đưa ra một chương trình, nội dung hoạt động thống nhất. Không chỉ thế lớp luôn được Ban giám hiệu chỉ đạo sát sao về chuyên môn, thường xuyên dự giờ thăm lớp để nâng cao chất lượng giảng dạy . Bản thân tôi đã được tham gia học tập các chuyên đề, tham gia các lớp bồi dưỡng, thường xuyên, tham dự các buổi thao giảng, dự giờ, thi giáo viên giỏi của trường. Bên cạnh đó còn có những hạn chế như sau Xuất phát từ tình hình thực tế là phương pháp tổ chức hoạt động giáo dục âm nhạc còn nặng nề, gò bó, áp đặt và rập khuôn chưa gây được hứng thú cho trẻ khi tham gia Bên cạnh đó một bộ phận giáo viên chưa hiểu hết ý nghĩa tầm quan trọng của bộ môn, còn xem nhẹ, chưa thực sự tìm tòi, sáng tạo trong hình thức tổ chức.Vì thế chưa phát huy được tính tích cực, sáng tạo của trẻ. Về phía trẻ chưa có sự đam mê, hứng thú thật sự với âm nhạc. Một số trẻ tham gia hoạt động một cách mệt mỏi, theo kiểu áp đặt. Bảng khảo sát thực trạng: Nội dung Tổng số trẻ Chiếm tỉ lệ Trẻ hứng thú với hoạt động giáo dục âm nhạc 19/ 33 58% Trẻ lĩnh hội được các kiến thức, kĩ năng bài học 20/ 33 60%
2. Trên cơ sở những thuận lợi và khắc phục những khó khăn trên, tôi đã mạnh dạn đưa ra các biện pháp. Từ đó tôi đã rút ra được một số kinh nghiệm nhỏ nhằm nâng cao chất lượng tổ chức bộ môn giáo dục âm nhạc. Cụ thể như sau: Biện pháp 1: Xây dựng kế hoạch phù hợp Trong xây dựng kế hoạch có rất nhiều vấn đề. Để một tiết hoạt động có hiệu quả giáo viên cần xây dựng một kế hoạch chu đáo, đầy đủ, xuất phát từ tình hình thực tế. Thứ nhất là lựa chọn hoạt động. Thông thường hoạt động giáo dục âm nhạc có 3 kiểu hoạt động Hoạt động thứ nhất: NDTT: Dạy hát NDKH: + Nghe hát + Trò chơi âm nhạc Hoạt động thứ hai: NDTT: Vận động theo nhạc NDKH: + Nghe hát + Trò chơi âm nhạc Hoạt động thứ ba: NDTT: Nghe hát NDKH: + Hát, vận động + Trò chơi âm nhạc Một giờ hoạt động âm nhạc cô có thể chọn một trong 3 kiểu hoạt động trên. Có thể một chủ đề sẽ lựa chọn mỗi tuần một loại hoạt động trên tùy vào tình hình thực tế. Khi đã lựa chọn được loại hình hoạt động thì giáo viên cần nắm rõ: + Nếu Trọng tâm là ca hát thì nội dung chính là tập cho các cháu hát thuộc bài hát, hát rõ lời, đúng nhạc. + Nếu trọng tâm là nghe hát thì phần nghe hát phải kéo dài hơn, chủ yếu là trẻ được nghe cô hát, trẻ cảm nhận được âm điệu, tình cảm của âm nhạc nên hưởng ứng cảm xúc với những trạng thái cảm xúc có trong tác phẩm. + Nếu trọng tâm là vận động theo nhạc thì cô hướng dẫn trẻ cách vận động theo bài hát để tạo cho bài hát hay hơn, trẻ hứng thú hơn. Việc dạy trẻ vận động nhịp nhàng theo nhịp điệu âm nhạc không chỉ giúp trẻ tập phối hợp các động tác đi lại vững vàng, chạy nhẹ nhàng. Tất cả những vận động của tay chân, thân mình nhờ có sự phụ hoạ âm nhạc trở nên chính xác, nhịp nhàng hơn. Vận động theo nhạc tạo cho trẻ sự hoạt bát, nhanh nhẹn, có tư thế đẹp, duyên dáng. Thứ hai là sắp xếp thời gian. Khi đã xác định được nội dung trọng tâm thì giáo viên sẽ phân bố thời gian sao cho hợp lí. Hoạt động trọng tâm thời gian phải bố trí dài hơn các nội dung khác. Nội dung kết hợp và nội dung trọng tâm có thể sắp xếp trước sau tùy vào giáo viên, làm sao cho phù hợp động – tĩnh. Tránh trường hợp để trẻ ngồi quá lâu hoặc hoạt động quá nhiều. Thứ ba là lựa chọn bài hát: Vào đầu năm học tôi xây dựng một Ngân hàng bài hát phù hợp với độ tuổi mình phụ trách. Ở trong ngân hàng đó có các bài hát sẽ dạy hát, bài
3. nghe hát của từng chủ đề. Những bài hát trong ngân hàng này không chỉ có những bài trong chương trình mà còn có những bài hát được sưu tầm qua mạng internet. Giáo viên chọn các bài hát phù hợp với độ tuổi của trẻ. Bài dạy hát, vận động là những bài hát có tiết tấu vui vẻ,nhịp nhàng, dễ hát, dễ nhớ, nội dung gần gũi với trẻ. Ví dụ: Ở chủ đề Bản thân của mẫu giáo 5 – 6 tuổingoài các bài hát: Cái mũi, Gà gáy vang dậy bạn ơi, Áo của Mèo Hoa... Bài nghe hát là những bài có giai điệu nhẹ nhàng, rõ lời, rõ nhịp, có thể là những bài dân ca các vùng miền, dân ca địa phương... Thứ tư là lựa chọn hình thức, bên cạnh hình thức theo các bước cơ bản thường thực hiện thì giáo viên có thể tổ chức sáng tạo theo cách tổ chức một chương trình âm nhạc. Có thể tổ chức theo Chương trình quen thuộc, hấp dẫn trên sóng truyền hình như: Chúng tôi là chiến sĩ; Giai điệu tự hào; Tiếng hát tuổi thơ...Hoặc có thể đặt một tên gọi hấp dẫn với trẻ như: Tiếng hát măng non; giọng hát nhí 2019, Bé làm ca sỹ... Thứ năm là lựa chọn địa điểm. Tùy thuộc vào tiết học, tình hình thực tế để giáo viên lựa chọn không gian phù hợp. Nếu tiết học không cần sử dụng nhiều về hình ảnh trên máy tính thì giáo viên nên cho trẻ ra ngoài sân trường. Điều này giúp trẻ thoải mái hơn khi tham gia hoạt động Biện pháp 2: Tạo môi trường âm nhạc Do đặc diểm tâm sinh lý lứa tuổi Mẫu giáo, trẻ rất thích các đồ dùng, đồ chơi có màu sắc đẹp mắt, hình dáng ngộ nghĩnh. Vì vậy tạo ra một môi trường âm nhạc thu hút trẻ là rất cần thiết. Bên cạnh việc sử dụng các đồ dùng dạy học như: Đàn Oocgan, máy chiếu, đầu đĩa, vi tính... Trong các tiết dạy âm nhạc tôi trang trí lớp tạo thành sân khấu âm nhạc nhỏ cho trẻ từ: ruy băng, các chậu hoa, thảm cỏ nhân tạo... để thu hút trẻ. Để tiết vận động đạt hiệu quả cao tôi còn chuẩn bị các loại đồ chơi âm nhạc phong phú, đẹp mắt như: Đàn, xắc xô, trống, trang phục... Hằng ngày tôi còn làm thêm các loại đồ dùng, đồ chơi tự tạo từ những nguyên vật liệuvật sẵn có, dễ kiếm, dễ làm. Cô có thể sử dụng những đồ vật thông thường trong sinh hoạt hàng ngày, sử dụng trực tiếp những vật
4. liệu tự nhiên làm đồ chơi và bằng những vật liệu thu lượm được như: Tận dụng những đoạn tre già để đẽo làm phách tre; Tận dụng các vỏ lon bia, nước ngọt để làm trống cơm, xắc xô; những vợt muỗi hỏng làm đàn..v.v Một số đồ dùng âm nhạc Cụ thể Với đề tài: NDTT: Nghe hát “Anh phi công ơi” NDKH: Hát, vận động: “Chú bộ đội” Trò chơi âm nhạc: Bao nhiêu bạn hát Với đề tài này tôi sẽ tiến hành mô phỏng dựa trên chương trình Chúng tôi là chiến sĩ. Và để tiến hành được hoạt động theo chương trình Chúng tôi là chiến sĩ tôi đã chuẩn bị như sau - Về phía trẻ: Trang phục bộ đội. Cho trẻ làm quen với bài hát “Chú bộ đội”, cách vỗ tay của các chiến sĩ trong chương trình Chúng tôi là chiến sĩ - Chuẩn bị hình ảnh logo chương trình Chúng tôi là chiến sĩ. Phía dưới trang trí thành sân khấu biếu diễn cho cô và trẻ
5. - Về phía giáo viên: Tôi đã tìm hiểu, xem các số phát sóng của Chương trình Chúng tôi là chiến sĩ. Lắng nghe cách MC của Chương trình giới thiệu để bản thân có thể đóng vai của mình. Bên cạnh đó tôi còn chuẩn bị các đoạn nhạc, bài hát mà Chương trình hay sử dụng để trẻ thấy có sự quen thuộc. Biện pháp 3: Tổ chức hoạt động giáo dục âm nhạc theo hình thức chương trình ca nhạc Sau khi đã xây dựng kế hoạch và chuẩn bị đầy đủ thì bước tổ chức hoạt động ảnh hưởng rất lớn đến kết quả hoạt động. Thay vì thực hiện theo tuần tự các bước của bộ môn. Tôi đã tổ chức các bước hoạt động của bộ môn âm nhạc theo một chương trình ca nhạc. Cụ thể, cô sẽ làm người dẫn chương trình dẫn dắt, tạo cảm xúc cho trẻ với tiết học. Để lôi cuốn được trẻ vào bài học ngoài sự chuẩn bị về sân khấu, trang phục thì giọng nói của cô rất quan trọng. Cô cần thể hiện mình là một người dẫn chương trình thực thụ, giọng nói thể hiện sự vui vẻ, phấn khởi, hồ hởi lôi cuốn truyền cảm xúc sang cho trẻ. Thêm vào đó là diễn xuất: Biểu cảm qua nét mặt, động tác tay chân, hình thể. Chính những điều này ngay từ đầu sẽ lôi cuốn trẻ vào bài học.
6. Sau khi đã xong phần tạo cảm xúc cô sẽ dẫn dắt trẻ đến với các hoạt động trọng tâm của bài học. Tùy vào kế hoạch của mình để giáo viên căn cứ mà dẫn dắt trẻ đến với các nội dung. Với bản thân tôi, tôi thường sắp xếp phần dạy hát (hát, vận động) đầu tiên. Sau đó là phần nghe hát, cuối cùng là trò chơi. Sở dĩ tôi sắp xếp như vậy bởi vì khi trẻ đang hứng thú tôi se cho tham gia hoạt động hát, vận động trước. Sau thời gian hoạt động cô sẽ tiếp tục phần nghe hát, lúc này giúp trẻ có một thời gian nghỉ ngơi nhỏ. Cuối cùng để lôi cuốn trẻ trở lại bài học là phần trò chơi âm nhạc. Để các hoạt động trọng tâm không nhàm chán mà vẫn giúp trẻ nhận biết rõ các nội dung học tôi đã đặt các tên gọi theo chương trình của mình
7. Ví dụ: Nếu chương trinhg có tên là “Giọng hát nhí 2019” thì các phần có thể đặt tên gọi là: Tài năng nhí, Cùng lắng nghe, Giao lưu... Hoặc chương trình có tên là “Chúng tôi la chiến sĩ” thì các phần có thể đặt tên gọi là: Tài năng chiến sĩ; Giai điệu chiến sĩ; Thử tài chiến sĩ... Tóm lại là cô sinh động hóa các nội dung trong tiết học để lôi cuốn trẻ vào bài học. Thực chất đây cũng có thể coi là trò chơi đóng vai. Thông qua trò chơi để trẻ lĩnh hội kiến thức bài học một cách tự nhiên Trong quá trình tổ chức cô cần bao quát, động viên, khuyến khích trẻ. Cần thể hiện sự quan tâm, giao lưu với trẻ qua lời nói, cử chỉ, ánh mắt. Điều này sẽ giúp trẻ hứng thú, chú ý bài học hơn. Khi dạy trẻ hát, cô cần hát rõ lời, đúng nhạc. Sử dụng đàn Oorgan đánh giai điệu bài hát để dạy trẻ hát. Khi hát các bài hát cho trẻ nghe cô cũng hát đúng nhạc, hát có biểu cảm lời bài hát.... Có thể nói giáo viên cần phát huy hết khả năng của mình nhằm khơi gợi, kích thích trẻ tham gia hoạt động học nhằm nâng cao chất lượng của hoạt động Chỉ trong thời gian ngắn kể từ khi áp dụng tổ chức hoạt động âm nhạc theo phương pháp trên, tôi nhận thấy sự tiến bộ rõ rệt của trẻ ở lớp. Trẻ mạnh dạn, tự tin khi bộc lộ cảm xúc và chủ động chia sẻ suy nghĩ, tưởng tượng của mình khi nghe nhạc. Trẻ phát triển khả năng làm việc theo nhóm, trao đổi, thảo luận và bước đầu biết sáng tạo các vận động cơ thể theo cảm nhận của mình. Trẻ hát tương đối rõ lời, đúng giai điệu một cách rất tự nhiên. Hơn thế nữa,do được tiếp xúc nhiều với nhạc cụ khi làm quen với các nốt nhạc nên khả năng nghe và phân biệt các nốt của trẻ cũng tiến bộ dần theo thời gian.. Đặc biệt, trẻ rất yêu thích, hào hứng tham gia vào các hoạt động âm nhạc do cô tổ chức. Trẻ học mà chơi, chơi mà học, trẻ được thỏa sức thể hiện mình. Trước khi thực Sau khi thực Nội dung hiện hiện Tổng số Tỷ lệ Tổng số Tỷ lệ Trẻ hứng thú với hoạt động giáo dục âm nhạc 19/ 33 58% 31/ 33 93,9 % Trẻ lĩnh hội được các kiến thức, kĩ năng bài học 20/ 33 60% 29/ 33 87,8% Về phía giáo viên tôi đã tự tin hơn khi tổ chức hoạt động giáo dục âm nhạc. Khi tổ chức các hoạt động tôi đã đúc rút thêm các kinh nghiệm cho bản thân để nâng cao kĩ năng cho mình.
8. Nói tóm lại, bộ môn giáo dục âm nhạc nói riêng và các bộ môn trong chương trình giáo dục mầm non nói chung đều cần có sự đổi mới thường xuyên trong khi tổ chức thực hiện. Tùy thuộc vào điều kiện thực tế mà giáo viên cần tìm tòi, nghiên cứu và đưa ra các biện pháp phù hợp nhằm giúp trẻ phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo. Đưa lại hiệu quả cao trong hoạt động giáo dục Tôi kính mong nhà trường tiếp tục có những chuyên đề chuyên sâu về bộ môn, bồi dưỡng thêm chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên. Tổ chức các đợt sinh hoạt chuyên môn theo hướng nghiên cứu bài học để chị em cùng trao đổi và rút ra các kinh nghiệm cho bản thân mình. Trên đây là một số kinh nghiệm nhỏ của tôi trong quá trình tổ chức hoạt động giáo dục âm nhạc cho trẻ. Rất mong được sự góp ý của hội đồng khoa học và bạn bè đồng nghiệp để bản kinh nghiệm của tôi được đa dạng và phong phú, cụ thể hơn khi áp dụng vào thực tế